Collectieve acties tegen Visa en Mastercard zijn onderdeel van bredere strijd tegen machtige marktspelers
De collectieve acties die Stichting Multilateral Interchange Fees Claims (MIFC) onder de naam Interchange Overcharge voert tegen Visa en Mastercard staan niet op zichzelf. Wereldwijd groeit zowel het aantal massaclaims als de publieke steun voor dergelijke collectieve acties tegen bedrijven die hun positie gebruiken om onnodige, ongeoorloofde of buitensporige kosten op te leggen aan ondernemers en consumenten. En steeds vaker wordt het recht succesvol ingezet als correctiemechanisme.
Zo ook in het Verenigd Koninkrijk, waar al jaren vergelijkbare rechtszaken lopen tegen Visa en Mastercard. Duizenden Britse bedrijven sloten zich aan bij collectieve vorderingen vanwege hoge transactiekosten bij interregionale betalingen. Het Competition Appeal Tribunal (CAT) oordeelde in juni 2025 unaniem dat de Multilateral Interchange Fees van Visa en Mastercard in strijd zijn met de mededingingswetgeving. Dat de rechters oordeelden dat alle interchange fees, waaronder die voor interregionale transacties en commerciële transacties, anticompetitief zijn, is een mijlpaal in een juridische strijd die al meer dan tien jaar loopt.
Hoewel er belangrijke verschillen zijn aan te geven tussen de Britse en de Nederlandse zaken, richten de collectieve acties van Interchange Overcharge zich op vergelijkbare praktijken: Visa en Mastercard legden jarenlang tot wel 2 % per transactie op voor betalingen met kaarten van buiten Europa. Ondernemers hadden geen enkele onderhandelingsruimte en moesten deze tarieven accepteren. Stichting Multilateral Interchange Fees Claims, een onafhankelijke organisatie zonder winstoogmerk, stelt dat dit in strijd is met het Europese mededingingsrecht en werkt samen met het internationale advocatenkantoor Scott+Scott om namens ondernemers compensatie te eisen.
Collectieve rechtszaken winnen terrein
Deze zaken zijn natuurlijk niet de enige waarin collectief wordt opgetreden tegen grote spelers. Zo wordt momenteel een zaak voorbereid tegen Booking.com, waarbij ook Nederlandse ondernemers erop gewezen worden dat ze mogelijk te hoge commissies hebben betaald. Booking.com gebruikte namelijk jarenlang zogeheten pariteitsclausules, waardoor hotels geen lagere prijzen of betere voorwaarden mochten aanbieden via andere boekingssites of hun eigen website.
Wat deze zaken gemeen hebben, is dat ze worden gevoerd tegen machtige marktspelers die eenzijdig de voorwaarden voor samenwerking bepalen en ondernemers weinig tot geen invloed laten. Daardoor ontstaat een onwenselijke machtsverhouding, komen de marges en inkomsten van de ondernemers onder druk te staan en ontstaat een situatie van oneerlijke concurrentie. Dankzij collectieve acties krijgen individuen en kleine partijen de mogelijkheid om zich te verenigen en samen op te treden tegen het onrecht door bedrijven die anders buiten bereik zouden blijven.
Grote deelname, geen financieel risico
De collectieve acties die Stichting Multilateral Interchange Fees Claims tegen Visa en Mastercard voert onder de naam Interchange Overcharge zijn toegankelijk voor alle Nederlandse ondernemers die vanaf 1992 Visa- of Mastercard-betalingen accepteerden van buiten Europa. Aanmelden is kosteloos, en er is geen financieel risico: de rechtszaak wordt gefinancierd door een procesfinancier, die alleen bij een succesvolle afloop een vergoeding ontvangt.
De kracht van dit soort acties zit in het collectief: hoe meer ondernemers zich aansluiten, hoe groter de druk én de impact. Niet alleen richting Visa en Mastercard, maar richting alle marktpartijen die denken zich aan concurrentieregels te kunnen onttrekken. Collectieve rechtszaken zijn daarmee niet alleen een route naar schadevergoeding, maar ook een instrument om markten eerlijker, transparanter en concurrerender te maken.